Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti ishte folës kyç në Konferencën e Mbrojtjes në Londër që këtë vit po zhvillohet me temën “Parandalimi: ndërtimi i kapaciteteve për t’iu kundërvënë kërcënimeve globale”.
Në fjalimin e tij hyrës, në auditoriumin kryesor të Kolegjit të Mbretit (King’s College), në hapësirat e së cilit po zhvillohet ky edicion i Konferencës së Mbrojtjes, kryeministri Kurti foli për rolin kritik të NATO-s dhe aleatëve demokratikë, 25 vjet më parë me rastin e çlirimit të Kosovës, dhe për rrezikun që autokratët paraqesin sot për sigurinë e vendit, Ballkanit Perëndimor dhe të Evropës në tërësi.
Ai tha se suksesi i ndërhyrjes së NATO-s në Kosovë, ka sfiduar pikëpamjet pesimiste se çfarë mund të arrinte ndërhyrja perëndimor. Ajo, përveçse se ndaloi gjenocidin që po zhvillohej mbi popullin shqiptar nga regjimi i Millosheviqit, i hapi rrugën rikthimit të mbi 1 milion refugjatëve, rindërtimit të 120 mijë shtëpive të djegura ose të shkatërruara dhe fillimit të një demokracie.
“Ajo që rezultoi ishte një republikë e pavarur, një angazhim për qeverisje të mirë dhe mirëqenie sociale të qytetarëve – qeverisje që respekton të drejtat e njeriut dhe vlerëson qëndrueshmërinë institucionale, me një kushtetutë dhe ligje që, siç theksoi Këshilli i Evropës në fillim të këtij viti, i përmbushin dhe tejkalojnë standardet evropiane për mbrojtjen e të drejtave të njeriut dhe të pakicave, dhe organet e zgjedhura në mënyrë demokratike që i zbatojnë ato ligje”, u shpreh kryeministri Kurti, duke shtuar se 25 vjet pas intervenimit të NATO-s, Kosova është forcuar me ndihmën e aleatëve ndërkombëtar dhe tani është demokracia numër një në rajon, krahas përparimit ekonomik e shoqëror.
E ndërkohë që Ballkani Perëndimor dhe rajoni në përgjithësi është zhvilluar me shpejtësi të madhe dhe ka ndryshuar në mënyrë domethënëse, kërcënimet kanë vazhduar të jenë të pranishme, dhe kjo jo pak për faktin që zyrtarë të lartë të regjimit të Millosheviqit që ishin në pushtet një çerek shekulli më parë edhe sot janë në pushtet në Serbi, përfshirë këtu Presidentin aktual të Serbisë, por edhe për faktin se Serbia po krijon gjithnjë e më shumë lidhje të ngushta me Rusinë dhe Kinën, nënvizoi kryeministri.
Ai veçoi kidnapimin e tre pjesëtarëve të Policisë së Kosovës në afërsi të kufirit nga forcat speciale serbe në qershor të vitit të kaluar dhe sulmin terrorist dhe paramilitar të 24 shtatorit 2023 në Banjskë, si dy raste të kërcënimeve të drejtpërdrejta nga Beogradi zyrtar, i cila, siç tha kryeministri, mendon se ka një boshllëk politik dhe të sigurisë që ia mundëson një sjellje të tillë. Ai shtoi se Kosova nuk është i vetmi vend në rajon i rrezikuar nga ndonjë sulm fizik, teksa tërhoqi vëmendjen edhe tek rreziku që paraqet infrastruktura dezinformuese ruse e që përdor intervenimin e NATO-s për të dezinformuar mbi perëndimin.
Në përfundim të fjalës kryeministri tha se është e nevojshme që të ripërtërihet kohezioni dhe aleanca demokratike e para 25 vjetëve, në mënyrë që shtetet që mbrojnë vlerat demokratike, të mbyllin boshllëkun politik dhe praktik që i bën liderët autokratë të besojnë se sulmi ndaj një vendi tjetër evropian, apo çfarë do sulmi, është i mundshëm.
Pas fjalës hyrëse, diskutimi me të pranishëm në sallë vazhdoi nën moderimin e gazetarit Adam Boulton nga TalkTV, ish redaktor në Sky News.
Fjala e plotë e kryeministrit Kurti:
Zonja dhe zoterinj,
Në më pak se një muaj, ne do të shënojmë 25 vjetorin e çlirimit të Kosovës – pas 78 ditësh të bombardimeve të koordinuara të NATO-s që ndaluan gjenocidin. Ky ishte një moment i paprecedentë kohezioni në politikën e jashtme dhe humanitarizmin demokratik – një takim vlerash dhe pushteti.
Ndërhyrja në Kosovë, dhe më gjerë në ish-Jugosllavi, ishte një sukses. Ishte kohezive, si nga interesat ashtu edhe nga vlerat. Ai hapi rrugën për kthimin e mbi një milion refugjatëve, rindërtimin e 120 mijë shtëpive të djegura ose të shkatërruara dhe fillimin e një demokracie. Ai bashkoi mendjet që e dinin se fundi i rrugëve diplomatike nuk do të thotë shterim i mjeteve për të ndaluar gjenocidin.
Ajo që pasoi në Kosovë ishte një republikë e pavarur, një luftë për qeverisje të mirë dhe mirëqenie sociale të qytetarëve – qeverisje që respekton të drejtat e njeriut dhe vlerëson qëndrueshmërinë institucionale, me një kushtetutë dhe ligje që, siç theksoi Këshilli i Evropës në fillim të këtij viti, i përmbushin dhe tejkalojnë standardet evropiane për mbrojtjen e të drejtave të njeriut dhe të pakicave, dhe organet e zgjedhura në mënyrë demokratike që i zbatojnë ato ligje. Kosova sfidoi dhe sfidoi pikëpamjet pesimiste se çfarë mund të arrinte ndërhyrja perëndimore.
Në 25 vjet, vendi është forcuar, me ndihmën e aleatëve tanë ndërkombëtarë. Tani është demokracia numër një në rajon. Në tre vitet e fundit të mandatit të qeverisë sonë, Investimet e Huaja Direkte dhe eksportet janë dyfishuar. Kemi pasur mbi 6% rritje mesatare vjetore ekonomike. Të ardhurat nga taksat janë rritur me dy të tretat pa ndryshuar politikën fiskale. Janë mbi 150 shërbime administrative që i kemi dixhitalizuar dhe i jemi bashkuar MB-së, Zvicrës dhe vendeve skandinave në Evropë për të pasur mbi 96% mbulim të internetit me shpejtësi të lartë në të gjithë vendin.
Ballkani në tërësi gjithashtu ka ndryshuar ndjeshëm. Rajoni po zhvillohet me shpejtësi. Por kërcënimet kanë vazhduar. Kjo është jo pak për shkak të faktit se anëtarët e lartë të regjimit të Millosheviqit që ishin në pushtet 25 vjet më parë janë në pushtet sot në Serbi – duke përfshirë ministrin e atëhershëm të propagandës dhe tani presidentin Vuçiq. Dhe Serbia aktualisht po krijon lidhje gjithnjë e më të ngushta me Rusinë dhe Kinën.
Në një kohë kur po përjetojmë luftë në Evropë, nuk mund të injorojmë kërcënimin e një lufte tjetër në një rajon që e di shumë mirë se çfarë do të thotë kjo.
Vitin e kaluar, tre policë të Kosovës u rrëmbyen afër kufirit. Me këtë veprim, Serbia testoi kufijtë se deri ku mund të shkonte në një zonë të mbrojtur nga NATO. Përgjigja ose më mirë mungesa e saj, që kanë marrë, i nxiti të vepronin sërish dhe në shtator përjetuam një sulm terrorist. Kjo nuk ishte një shkelje e rastësishme në territorin tonë. Trupat e trajnuar në bazat zyrtare ushtarake në Serbi, me armatim me vlerë miliona, hynë në vend. Rreth 100 persona të armatosur rëndë u vendosën në dhe rreth Manastirit Ortodoks të Banjskës, me një plan për një konflikt më të gjatë dhe më të madh për të pushtuar pjesën veriore të vendit tonë. Nuk është vetëm rreshtimi i Serbisë me Rusinë që sugjeron se qëllimi i atij grupi ishte të përsëriste atë që bëri Rusia në Donbas në 2014.
Autoritarizmi në Beograd mendon se ka mjaft boshllëk politik dhe të sigurisë për t’u sjellë në këtë mënyrë. Vakuumi nuk imagjinohet. Nëntë muaj pas sulmit, ata që e orkestruan atë jetojnë të pandëshkueshëm.
Kosova nuk është i vetmi vend në rajon që është vulnerabël ndaj një sulmi fizik. Kërcënimi, megjithëse më i përshkallëzuar në formën e trupave ushtarake, po manifestohet vazhdimisht përmes një game të gjerë taktikash të zonës gri. Kjo shihet në infrastrukturën e madhe të dezinformimit që Rusia ka ndihmuar në ndërtimin e cila përdor ndërhyrjen e NATO-s për të fyer Perëndimin. Është në drogën e kontrabanduar përtej kufirit që përdoret si mjete për të financuar makinerinë e luftës dhe përdorimin e kishave ortodokse si automjete të politizuara për të ruajtur armët, një deklaratë e bërë publike nga Kryetarja e Komitetit të Punëve të Jashtme në Mbretërinë e Bashkuar, Alicia Kearns.
Në këto tre vite të mandatit tonë, Policia e Kosovës ka zbërthyer 111 grupe të ndryshme kriminale, ka sekuestruar mbi 2.4 ton substanca të ndryshme narkotike, ka shkatërruar 17 laboratorë narkotikësh dhe ka zhdukur rreth 50 mijë bimë narkotike. Janë mbyllur 35 rrugë ilegale kufitare. Prej tyre, 27 u mbyllën në mënyrë të njëanshme me Serbinë, 6 në bashkëpunim me Malin e Zi dhe 2 me Maqedoninë e Veriut.
Ndërkohë që Republika jonë bashkëpunon në çdo sferë me partnerët e saj, si SHBA, Britania e Madhe dhe Bashkimi Evropian, Serbia e intensifikon bashkëpunimin me Rusinë, Kinën dhe Iranin. Lidhja e saj me Rusinë, qasja e saj shkatërruese ndaj Republikës sonë dhe armatimi i saj i shpejtë dhe i madh janë tregues se ajo synon përshkallëzimin me synimin për të realizuar ambiciet e saj territoriale. Tri nga katër brigadat e kombinuara të ushtrisë së Serbisë, duke përfshirë 48 bazat operative përpara rreth kufirit të Kosovës, pa përfshirë njësitë tjera të specializuara, janë të stacionuara në territorin jugor, afër kufirit me Republikën e Kosovës. Kërcënimi nuk është thjesht teorik. Rreziku i një lufte të re është real.
Kohezioni dhe sinqeriteti që pamë 25 vjet më parë duhet të rinovohet sot. Nuk ka dyshim se kush e ka fajin. Sulmi i Banjskës ndodhi për shkak të kapjes së shtetit në Beograd dhe ambicieve agresive dhe ekspansioniste të atyre në krye. Ne, vendet që mbrojmë vlerat demokratike, duhet të mbyllim vakumin politik dhe praktik që i bën figurat autoritare të besojnë se një sulm ndaj një vendi tjetër evropian është i zbatueshëm, ose se një sulm është i zbatueshëm.
Ndonjëherë bëj shaka se sot, e vetmja herë që shoh fuqitë perëndimore me këtë nivel kohezioni është kur bëhet fjalë për konferencat e shtypit – dhe me kaq ato të shkurtra. Por mendjelehtësia hedh poshtë urgjencën e një fronti të përbashkët dhe të fortë – përgjigje tingëlluese ndaj një kërcënimi të dëmshëm.
Faleminderit.
Last modified: 24 Maj, 2024