Bernë, Zvicër 1 nëntor 2024
Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, gjatë qëndrimit dyditor në Zvicër, ishte i ftuar për një adresim dhe diskutim nga Shoqëria zvicerane për Politikë të Jashtme, të shoqëruar me një bashkëbisedim me redaktorin për politikë të jashtme të NZZ, Andreas Ernst.
I nderuar dhe falënderues për ftesën në këtë diskutim, kryeministri që në fillim të fjalës së tij tha se Kosova dhe Zvicra kanë një marrëdhënie të veçantë e cila e tejkalon diplomacinë dhe është e pasuruar nga lidhjet e thella njerëzore. Për shumë shqiptarë, Zvicra është shtëpia e dytë dhe për gjeneratën e dytë dhe të tretë të shqiptarëve atje, është shtëpia e tyre dhe vendi ku ata ndërtojnë shpresave dhe ëndrrat e tyre, shtoi më tej.
Ai foli për progresin e vendit viteve të fundit në rrafshin ekonomik, masat e punësimit dhe uljen e papunësisë nga 25.8% në 10.7%, për përparimin e bërë në luftimin e korrupsionit dhe vendosjen e sundimit të ligjit, dhe përmirësimin në respektimin e të lirive civile dhe të drejtave politike.
Në adresimin e tij fillestar, kryeministri Kurti trajtoi edhe raportet me Serbinë dhe procesin e dialogut të lehtësuar nga Bashkimi Evropian. Ai elaboroi zhvillimet në këtë proces, refuzimin e Serbisë për të nënshkruar Marrëveshjen e dakorduar Bazike dhe Aneksin e saj të zbatimit dhe nënvizoi shkeljet e vazhdueshme nga ana e Serbisë të cilat kulmuan me letrën e ish-kryeministres serbe Ana Brnabiç dërguar Bashkimit Evropian në të cilën thuhet se Serbia nuk do të respektojë integritetin territorial të Kosovës, gjë që praktikisht nënkupton tërheqje nga Marrëveshja Bazike dhe parimet themelore të saj.
Ai gjithashtu tërhoqi vëmendjen e rreziqeve nga zgjerimi i ndikimit ekonomik dhe politik të Rusisë dhe Kinës në rajon. Me këtë rast, kryeministri theksoi se për Kosovën dhe gjithë Ballkanin Perëndimor është thelbësore që të mbesin të ankoruar në bashkësinë Evropiane të vlerave, dhe se ky angazhim nuk është vetëm për rritje ekonomike – por ka të bëjë me ruajtjen e demokracisë dhe lirinë.
“Unë e parashoh një Evropë ku Ballkani Perëndimor është plotësisht i integruar, jo vetëm ekonomikisht por edhe kulturalisht si dhe në aspektin shoqëror. Një Evropë mjaftueshëm e fortë për t’i rezistuar presioneve të jashtme, në mbrojtje të të gjithë qytetarëve të saj. Një Evropë ku të rinjtë tanë shohin një të ardhme në të cilën mund të besojnë dhe ku mund të përmbushin ëndrrat e tyre. Vitet në vijim do të jenë vendimtare në përcaktimin e ritmit të integrimit në BE”, u shpreh kryeministri.
Strategjia e Politikës së Jashtme të Zvicrës 2024-2027 reflekton shumë nga vlerat dhe objektivat që ka edhe Kosova, theksoi kryeministri. Ruajtja e sigurisë, prosperitetit dhe pavarësisë përball kushteve sfiduese globale, prioritizimi i mbështetjes për një Evropë të qëndrueshme, promovimi i multilateralizmit dhe ndjekja e një politike aktive paqësore – janë parime që përputhen me vizionin tonë për Ballkanin Perëndimor, veçoi kryeministri në adresimin e tij.
Ai bëri thirrje që Zvicra të vazhdojë të mbështesë Kosovën në anëtarësimin në organizata ndërkombëtare dhe bashkëpunime multilaterale, që për shtete si ne janë esenciale për të arritur qëllimet ekonomike dhe të sigurisë. Kryeministri gjithashtu shprehu falënderimin e tij ndaj gjithë atyre që kanë avokuar dhe vazhdojnë të avokojnë për anëtarësimin e Kosovës në organizata në të cilat nuk është ende anëtare, veçanërisht në Këshillin e Evropës, Bashkimin Evropian dhe NATO.
Fjala e plotë e kryeministrit Kurti:
Zonja dhe zotërinj,
Z. Jon Pult, i nderuar mikpritës dhe kryetar i Shoqatës Zvicerane për Punë të Jashtme,
Të nderuar anëtarë të trupit diplomatik dhe përfaqësues politikë,
I dashur Andreas Ernst, miku im i mirë i vjetër,
Të dashur miq në Zvicër,
Është nder të jem këtu me ju sot dhe ju falënderoj ngrohtësisht për këtë ftesë. Kosova dhe Zvicra kanë një marrëdhënie unike prej kohësh – një marrëdhënie që kapërcen diplomacinë, e pasuruar nga lidhje të thella njerëzore. Për shumë shqiptarë, Zvicra është një shtëpi e dytë, dhe për brezin e dytë dhe të tretë të shqiptarëve në Zvicër, është shtëpia e tyre e parë – jo vetëm një vend strehimi, por një tokë ku ata kanë ndërtuar shpresat dhe ëndrrat e tyre.
Sot, ne mblidhemi për të diskutuar mbi Ballkanin Perëndimor – një rajon që aspiron të bashkohet me Bashkimin Evropian, por ende përballet me pengesa të rëndësishme. Ballkani Perëndimor nuk është vetëm një zonë gjeografike; është një rajon i zhytur në një histori të pasur, duke luajtur një rol vendimtar në stabilitetin e Evropës gjatë këtyre kohërave të tensioneve gjeopolitike. Vendi im ka zbatuar pa u lodhur reforma demokratike për t’u lidhur më ngushtë me Bashkimin Evropian. Ne po i ndjekim këto ndryshime jo thjesht për t’u lejuar në BE, por sepse ne besojmë thellësisht në vlerat thelbësore të unionit – demokracinë liberale, ekonominë e tregut, sundimin e ligjit, të drejtat e njeriut, pluralizmin politik dhe në veçanti multilateralizmin që ekziston në botën demokratike. e cila erdhi të na mbrojë duke ndaluar gjenocidin serb në pranverën e vitit 1999.
Kosova ka bërë hapa të rëndësishëm në luftimin e korrupsionit, forcimin e sundimit të ligjit dhe përmirësimin e respektimit të lirive civile dhe të drejtave politike. Këto arritje janë njohur dhe pranuar nga institucione me reputacion, duke përfshirë Transparency International, World Justice Project, Freedom House, V-Dem Institute, etj. Progresi ynë ekonomik në të njëjtën periudhë kohore ka ndjekur një rrugë të ngjashme pozitive. Rritja e PBB-së së Kosovës ka qenë mesatarisht 6.2% gjatë tre viteve të fundit, më e larta në rajon. Nëse krahasojmë me vitin 2019, që ishte viti para pandemisë, ekonomia jonë është gati 50% më e madhe se pesë vjet më parë. Ky është pjesërisht rezultat i shumës më të madhe të investimeve kapitale ndonjëherë në historinë e Kosovës vitin e kaluar. Por në të njëjtën linjë edhe IHD-të janë rritur me 134% gjatë mandatit tonë të deritanishëm; dhe një raport i këtij gushti nga FDI Intelligence, i sponsorizuar nga Financial Times, e renditi Kosovën të dytin në Evropën në zhvillim — dhe të pestën në botë — për tërheqjen e nivelit më të lartë të IHD-ve në raport me PBB-në. Nga tremujori i parë i 2021, kur u kthyem në detyrë, deri në tremujorin e parë të 2023, shkalla e papunësisë ra nga 25.8% në 10.7%. Kjo ka përfshirë dyfishimin e punësimit të të rinjve dhe mbështetjen e drejtpërdrejtë për punësimin e 12 mijë grave.
Fitorja dhe suksesi ynë në qeverisje varet shumë nga tri kategori sociale: të rinjtë, gratë dhe diaspora. Ne fituam falë tyre dhe dolëm mirë falë tyre.
Përkundër këtij rekordi të qartë të progresit demokratik dhe ekonomik, rruga drejt anëtarësimit në BE është e pjerrët dhe shpesh duket e ngecur, për fat të keq për arsye të lidhura me procesin e dialogut me Beogradin. Ai pengohet nga veprimet e një regjimi që ka qenë qëllimisht i paqartë për shtrirjen e tij – Lindje apo Perëndim, BE apo BRICS, demokraci apo autokraci. Por në realitet, regjimi aktual në Beograd e ka vendosur prej kohësh; me të vërtetë, ajo kurrë nuk është lëkundur.
Unë jam i vetëdijshëm për atë që është në rrezik. Kjo është arsyeja pse qeveria jonë në vitin 2023 miratoi Marrëveshjen e Brukselit me Aneksin Zbatues të Ohrit, i cili parasheh njohjen reciproke de facto ndërmjet Kosovës dhe Serbisë. Ky është një model i marrë nga Ostpolitik i Willy Brandt nga viti 1972, live and let live, kur dy Gjermani u ulën në OKB nëntë muaj më vonë, në vjeshtën e 1973. Gjërat ishin në rrugën e duhur, por pavarësisht se ranë dakord me tekstin e Marrëveshja që Serbia nuk e ka nënshkruar kurrë. Dyshoj se ata thanë po për të mos nënshkruar dhe më vonë u penduan që thanë po. Që atëherë, qeveria serbe vazhdon të shkelë marrëveshjen dhe e gjithë kjo kulmoi me një letër të dërguar nga kryeministrja e atëhershme, Ana Brnabiq, drejtuar BE 27 duke thënë se Serbia nuk do të respektojë integritetin territorial të Kosovës. Nga mesi i dhjetorit të vitit të kaluar, Marrëveshja Themelore me aneksin e zbatimit të saj ishte diçka që u përqafua nga Kosova, sepse Serbia u tërhoq nga kjo marrëveshje edhe pse shumë kryeqytete të BE-së dhe Uashingtoni D.C. Pra, Serbia tha se ne nuk do ta pranojmë dhe respektojmë më këtë marrëveshje, por kjo nuk është pranuar dhe respektuar nga Brukseli dhe Uashingtoni D.C.
Dhe për fat të keq, më duhet të shpërndaj çdo pikëpamje optimiste që mund të ketë për vullnetin e Serbisë për të reformuar veten. Përderisa elita e saj autoritare vazhdon të propagandojë dezinformata, të mobilizojë trupa përgjatë kufirit tonë dhe të refuzojë të ndjekë penalisht terroristët që vranë rreshterin tonë të policisë një vit më parë në Basnjkë të Zveçanit, Serbia gjithmonë do të përbëjë një rrezik të madh për sigurinë jo vetëm të Kosovës, por edhe të vendeve të tjera fqinje që i pengojnë projektit të “Serbisë së Madhe”, që tani e quajnë “bota serbe”, përkatësisht Mali i Zi dhe Bosnja e Hercegovina po ngacmohen përveç Kosovës.
Moska do të jetë e para që do t’i bashkohet këtij koncerti përçarjeje dhe shkatërrimi. Rusia por edhe Kina kanë zgjeruar ndikimin e tyre në rajon, si ekonomikisht ashtu edhe politikisht. Rusia përdor lidhjet historike dhe kulturore për të ushtruar fuqinë e saj, duke i bërë thirrje shpirtërores së thellë të popullit serb, i cili është i lidhur ngushtë me Kishën Ortodokse Ruse, ndërsa Kina përdor investime dhe kredi për të forcuar ndikimin e saj. Këto ndikime destabilizojnë rajonin dhe krijojnë një pengesë të fortë kundër përparimit demokratik.
Për Kosovën dhe gjithë Ballkanin Perëndimor, është thelbësore të qëndrojnë të ankoruar në komunitetin evropian të vlerave. Ky angazhim nuk ka të bëjë vetëm me rritjen ekonomike – ka të bëjë me ruajtjen e demokracisë dhe lirisë. Ne parashikojmë që Ballkani Perëndimor të rritet si një pjesë e qëndrueshme, sovrane dhe plotësisht e integruar e Evropës – jo si një tabelë shahu gjeopolitike për fuqitë e jashtme. Ballkani Perëndimor në Evropë. Me përfshirjen e Ballkanit Perëndimor në BE, është Bashkimi Evropian ai që bëhet Evropë.
Rusia e sheh rajonin tamam si një tabelë shahu gjeopolitike, veçanërisht pasi ajo kërkon një mënyrë për të shkëputur vëmendjen dhe burimet e botës nga lufta e saj ilegale në Ukrainë.
Në fund të majit të vitit të kaluar, kur pati tensione në veri, ministri i jashtëm i Federatës Ruse, Sergey Lavror, i cili po merrte pjesë në një konferencë në Kenia, bëri një deklaratë publike duke thënë se në atë pjesë të planetit, një bllok nuk mund të dominojë tjetrin. dhe shtoi se zgjidhja duhet të jetë gjeopolitike. Pra jo politike, jo juridike, jo sociale, jo ekonomike, jo evropiane, jo parimore, por gjeopolitike.
Unë parashikoj një Evropë ku Ballkani Perëndimor është plotësisht i integruar, jo vetëm ekonomikisht, por edhe kulturalisht dhe socialisht – një Evropë mjaft e fortë për t’i rezistuar presioneve të jashtme, në mbrojtje të të gjithë qytetarëve të saj. Një Evropë ku të rinjtë tanë shohin një të ardhme në të cilën mund të besojnë dhe ku mund të arrijnë ëndrrat e tyre. Vitet e ardhshme do të jenë vendimtare në përcaktimin e ritmit të integrimit në BE. Dhe Zvicra, besoj, mund të mbajë një qëndrim të guximshëm në këtë rrugëtim.
Strategjia e Politikës së Jashtme të Zvicrës 2024–2027 pasqyron shumë nga vlerat dhe objektivat që ne i kemi të dashura në Kosovë. Me qëllimet e saj për ruajtjen e sigurisë, prosperitetit dhe pavarësisë në kushte sfiduese globale, Zvicra i jep përparësi mbështetjes së një Evrope të qëndrueshme, promovimit të multilateralizmit dhe ndjekjes së një politike aktive paqeje – parime që përputhen me vizionin tonë për Ballkanin Perëndimor.
Jam i bindur se veçanërisht ju në këtë audiencë e kuptoni se një Ballkan Perëndimor demokratik dhe i begatë kontribuon në sigurinë e përgjithshme evropiane. Për këtë arsye, do të doja të kërkoja mbështetjen tuaj të vazhdueshme për Kosovën në organizatat ndërkombëtare dhe angazhimin në bashkëpunimin shumëpalësh – kjo është thelbësore për shtetet si tonat për të arritur qëllimet e sigurisë dhe ekonomike. Do të vlerësonim gjithashtu avokimin tuaj për anëtarësimin e Kosovës në ato organizata në të cilat anëtarësimi ynë është ende pezull, veçanërisht në Këshillin e Evropës, BE dhe NATO. Na duhet kjo nga miqtë tanë, na duhet kjo nga Zvicra. Dhe ne llogarisim te Zvicra sepse nëse ka një vend që mund të themi se na ka njohur para se të shpallnim pavarësinë është në të vërtetë Zvicra. Më kujtohet shumë mirë në vitin 2007, atëherë zonja presidente Micheline Calmy-Rey tha “pavarësia e Kosovës”, dhe ne shpallëm pavarësinë një vit më pas. Zvicra është një dëshmi se Kosova ka pasur një ambasadë para se të merrte pavarësinë, dhe kjo është diaspora jonë. Diaspora jonë ishte si ambasada jonë pa ne ende të pavarur. Mendoj se është ky vend dhe është kjo marrëdhënie specifike që kemi, njerëzore dhe politike, të cilën e llogarisim në të ardhmen e afërt dhe ndër të ardhmen.
Duke pasur parasysh diasporën e rëndësishme kosovare në Zvicër, do të thosha se mbështetja për vendin tonë është një testament i natyrshëm për komunitetet tona të ndërthurura dhe të ardhmen e përbashkët. Në fakt, ne kemi shumë të përbashkëta. Si dy shtete të bashkuara rreth të njëjtit grup vlerash dhe parimesh demokratike, ne duhet të qëndrojmë së bashku. Zgjidhjet në ditët e sotme duhet të jenë të paktën kontinentale. Nuk mund të ketë më zgjidhje kombëtare. Pas agresionit rus në Ukrainë, nuk është e mundur. 22 shkurti 2022 është koha kur agresioni rus filloi një kapitull të ri në Evropë dhe ne duhet të veprojmë sipas tij me më shumë solidaritet, vendosmëri dhe qartësi. Nga 11 shtatori (2001) deri në shkurt 2022, mund të thuhet se këto dy dekada ishin dekada të terrorizmit dhe financave ndërkombëtare, me krizën financiare globale në mes. Por tani, gjeopolitika dhe historia në mbrapa. Tani duhet të mendojmë për veten duke menduar për kontinentin tonë. Vetëm kur qëndrojmë së bashku me solidaritetin e demokracive që janë më të thella dhe më të larta se autokratët dhe ekstremistët solidarë, ne mund t’i mposhtim të dy dhe t’u përgjigjemi të gjithë atyre që kërcënojnë unitetin dhe sigurinë e Evropës me më shumë demokraci, qytetari aktive dhe bashkëpunim midis demokracive dhe shoqërive që besojnë. në të drejtat e njeriut dhe në sundimin e ligjit.
Last modified: 4 Nëntor, 2024