Seul, 4 maj 2023
Me ftesë të Federatës së Paqes Universale (UFP), Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti po merr pjesë në Samitin e Paqes 2023 që po mbahet në kryeqytetin e Koresë së Jugut, Seul.
“Sfidat Bashkëkohore të Rendit Botëror: Drejt një Kulture Botërore të Paqes” është titulli i samitit në këtë vit. Kryeministri Kurti sot gjatë ditës së parë ishte pjesëmarrës në dy panele diskutimi.
Në sesionin e paradites, të titulluar “Drejt paqes në Indo-Pacifik”, ku ndër të tjerë ishin pjesëmarrës edhe ish-sekretari i Shtetit, Mike Pompeo dhe ish-Kryetari i Dhomës së Përfaqësuesve të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Newt Gingrich, Kryeministri Kurti iu drejtua të pranishmëve me një fjalë hyrëse në cilën u shpreh falënderues për ftesën dhe për mundësinë për të qenë pjesë e këtij samiti, veçanërisht në një kohë që çdo herë e më shumë po bëhet e qartë se vetëm paqja universale është paqe e qëndrueshme.
Kryeministri veçoi dy trende që po dominojnë botën sot; liria, paqja dhe demokracia në njërën anë, dhe invazioni, lufta dhe autokracia në anën tjetër. Trende këto që janë shpërfaqur sidomos pas invazionit dhe agresionit rus në Ukrainë, dhe të cilat janë të pranishme edhe në rajoni indo-pacifik.
Si një prej rajoneve më dinamike dhe me rritjen më të shpejtë si në aspektin e numrin të popullatës ashtu edhe në fuqisë ekonomike dhe kapaciteteve ushtarake, rajoni indo-pacifik kap vëmendjen të gjithëve. Republika e Kosovës, u shpreh kryeministri Kurti, mbështetë zhvillimet paqësore në këtë rajon, duke theksuar se respektimi i integritet territorial, paqes dhe sigurisë janë vitale për paqe dhe prosperitet në botë.
Ai shtoi se Kosova admiron të arriturat e Koresë Jugore, Japonisë, Singaporit dhe Taivanit në fushën e digjitalizimit, teksa tha se kemi marrëdhënie të shkëlqyeshme me shtetet tjera si Australia, Zelanda e Re, Tailanda, Malajzia e pothuajse me të gjithë Ishujt Pacifik.
Jemi të interesuar dhe të përkushtuar të punojmë në të ardhmen, mbi bazën e respektit reciprok dhe vlerave të përbashkëta, për të promovuar paqen, stabilitetin, demokracinë dhe prosperitetin, tha ndër të tjera kryeministri Kurti në fjalën e tij hyrëse.
Ndërkaq, gjatë pasdites, kryeministri ishte panelist në diskutimin që në fokus kishte Evropën dhe Lindjen e Mesme, ku pati mundësi që të ndajë me të pranishmit këndvështrimin e tij sa i përket zhvillimeve dhe situatës në Ballkanin Perëndimor. Ai tha se Kosova po e bënë më të mirën e saj që në njërën anë të kemi paqe dhe siguri, dhe në anën tjetër të kemi liri dhe demokraci, pa pasur nevojë që të sakrifikojmë njërën për tjetrën. Prezantoi të arriturat kryesore të qeverisjes, me theks te zhvillimi dhe lufta kundër korrupsionit. Veçoi rritjen ekonomike mesatare në dy vitet e fundit, rritjen e të hyrave tatimore, të eksporteve dhe investimeve të huaja direkte, dhe përparimin demokratik, si dëshmi se demokracia cilësore dhe zhvillimi ekonomik mund të shkojnë krah për krah. Ai tha se në të kaluarën kemi parë raste të favorizimit të stabilitetit politik para reformave demokratike, gjë që si rezultat ka prodhuar autokratë që i frikësohen vetes teksa janë cinik ndaj të tjerë. Një gabim i tillë nuk duhet të përsëritet, u shpreh kryeministri Kurti.
Ai po ashtu foli edhe për rolin dhe qëndrimet e Kosovës në arenën ndërkombëtare, duke theksuar këtu linjëzimin e qëndrimeve dhe politikave me Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe Bashkimit Evropian në kundërpërgjigjen e përbashkët ndaj Rusisë pas agresionit të saj mbi Ukrainën, dhe për ndihmën që Kosova ka ofruar për qytetarët ukrainas, sikurse edhe për ata afganë. Si demokraci e re, ne e konsiderojmë obligim humanitar qw t’i ndihmojnë ata që kanë më së shumti nevojë, por në të njejtën kohë edhe detyrë ndaj partnerëve dhe aleatëve tanë që t’i ndihmojë kur ata kanë nevojë, u shpreh kryeministri Kurti.
Video materiali nga fjala e Kryeministrit Kurti në sesionin e paradites me titull “Drejt paqes në Indo-Pacifik”: https://we.tl/t-aoeWhK2Ym9
Video materiali nga fjala e Kryeministrit Kurti në sesionin e pasditës: https://mab.to/t/43TVYZc4NPl/eu1
Fjala e plotë e Kryeministrit Kurti në sesionin e paradites me titull “Drejt paqes në Indo-Pacifik”:
Shkëlqesitë e juaj,
Zonja dhe zotërinj,
Të nderuar pjesëmarrës,
Fillimisht, më lejoni t’ju falënderoj sinqerisht për ftesën për të marrë pjesë në këtë Konferencë dhe për të folur në forumin “Drejt Paqes në Indo-Pacifik”.
Sapo mbërrita në Seul sot në mëngjes, dy orë më parë, duke fluturuar nga Brukseli, ku patëm një takim të nivelit të lartë ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, të ndihmuar nga BE-ja, dhe arritëm të biem dakord për çështjen e personave të pagjetur, duke arritur në një marrëveshje për 1617 të zhdukurit me forcë si pasojë e luftës që kemi pasur një çerek shekulli më parë. Dhe është e mrekullueshme të kthehemi në Seul pas katër vitesh, ne festojmë 80-vjetorin e lindjes së nënës Hënë kur është më e qartë se kurrë se vetëm paqja universale është një paqe e qëndrueshme dhe kur paqja ka nevojë për një federatë të atyre që e duan vërtet atë.
Koha që po kalojmë përfaqëson një pikë kthese historike. Dy tendenca po përhapen sot në botë: liria, paqja dhe demokracia nga njëra anë dhe pushtimi, lufta dhe autokracia nga ana tjetër. Të dyja këto prirje janë bërë shumë të qarta, veçanërisht pas pushtimit rus të Ukrainës. Konstatojmë se këto dy tendenca janë të pranishme në të gjithë botën, po kështu edhe në Indo-Pacifik.
Në këtë kohë globalizimi, Evropa, Azia dhe Paqësori nuk janë larg. Vendi im ndodhet në Evropë, por zhvillimet në Indo-Pacifik po ndikojnë gjithashtu në rajonin e Evropës Juglindore, ashtu si agresioni i paprovokuar rus kundër Ukrainës po ndikon në rajonin Indo-Pacifik. Ky rajon po merr një vëmendje të madhe. Ai është jo vetëm i larmishëm, por edhe një nga rajonet më dinamike dhe me rritjen më të shpejtë në botë, shumë i rëndësishëm si për nga madhësia e popullsisë, fuqia ekonomike dhe kapaciteti ushtarak. Ky është rajoni i disa prej vendeve më të mëdha dhe më të populluara në tokë, si India, Kina dhe Indonezia, të cilat së bashku në këtë rajon përbëjnë më shumë se gjysmën e popullsisë së botës. Por është gjithashtu një rajon i vendeve me popullsi të rrallë si Ishujt e Paqësorit, me historitë, kulturat dhe perspektivat e tyre unike. 60% e PBB-së botërore gjenerohet në këtë pjesë të botës, e cila është gjithashtu shtëpia e shtatë prej ushtrive më të mëdha në botë.
Ne po ndjekim nga afër konkurrencën SHBA-Kinë në Indo-Pacifik për sigurinë rajonale, teknologjinë dhe udhëheqjen globale. Perspektiva e Kinës në Evropë është e larmishme: si një partner tregtar, si një konkurrent ekonomik dhe si një kundërshtar politik. Ne në Evropë e kemi të vështirë të kuptojmë hezitimin e disa vendeve aziatike për të dënuar hapur pushtimin rus të Ukrainës dhe vendimin për të mos vendosur sanksione ndaj Rusisë. Disa vende madje kanë rritur bashkëpunimin me Rusinë që nga pushtimi.
Pavarësisht diversitetit të tij, rajoni Indo-Pacifik ndan një interes të përbashkët në ruajtjen e paqes, stabilitetit dhe sigurisë. Kjo reflektohet në iniciativat dhe organizatat e shumta që kanë lindur për të promovuar bashkëpunimin dhe integrimin rajonal, si ASEAN, QUAD dhe Forumi i Ishujve të Paqësorit. Sipas mendimit tonë, bashkëpunimi i Japonisë, Koresë së Jugut, Singaporit, Indisë, Indonezisë dhe vendeve të tjera të rajonit me Shtetet e Bashkuara, Bashkimin Evropian, Australinë dhe Kanadanë është shumë i rëndësishëm për paqen dhe sigurinë botërore, veçanërisht për paqen dhe sigurinë si këtu dhe përtej.
Republika e Kosovës mbështet zhvillimet paqësore në rajonin Indo-Pacifik. Respekti për integritetin territorial, paqen dhe sigurinë në rajon janë jetike për paqen dhe prosperitetin botëror. Stabiliteti në ngushticën e Tajvanit dhe liria e lundrimit përmes Detit të Kinës Jugore janë shumë të rëndësishme për këtë qëllim. Paqja prishet rregullisht nga lëshimet e raketave nga Koreja e Veriut. Ashtu si aleatët tanë, ne e konsiderojmë një sjellje të tillë të rrezikshme dhe të papranueshme.
Një problem tjetër serioz është ndryshimi i klimës. Vendet e Paqësorit si Tuvalu, Ishujt Marshall dhe Kiribati kërcënohen seriozisht nga rritja e nivelit të detit. Do të ishte një humbje e madhe për kulturën botërore nëse territoret e këtyre vendeve do të mbuloheshin me ujë për shkak të neglizhencës sonë në luftën kundër ngrohjes globale. Prandaj, ne mbështesim me gjithë zemër përpjekjet mbarë botërorë kundër ndryshimit të klimës. Dhe ne u jemi bashkuar gjithashtu këtyre përpjekjeve, duke investuar në energjinë e rinovueshme dhe duke filluar tranzicionin tonë drejt një ekonomie të gjelbër.
Interesat strategjike të Kosovës janë identike me ato të aleatëve tanë. Kosova ndan vlerat demokratike të BE-së dhe Shteteve të Bashkuara, ka një sistem të ngjashëm shumë-partiak dhe mban zgjedhje të rregullta dhe të lira. Liria e shprehjes, liria e shtypit dhe e asociimit, të drejtat e njeriut dhe komunitetet jo shumicë respektohen në vendin tonë.
Ne do të vazhdojmë të punojmë me aleatët tanë për të luftuar kërcënimet transnacionale për paqen dhe sigurinë në rajonin Indo-Pacifik dhe për të promovuar respektin e ndërsjellë, lëvizjen dhe lundrimin e sigurt, bashkëpunimin për sfidat e ndryshimeve klimatike, shëndetin global dhe sigurinë kibernetike. Nëse punojmë së bashku për paqen dhe sigurinë, rajoni do të përparojë. E ardhmja e Indo-Pacifik është një rajon i lirë dhe i hapur, i lidhur, i begatë, i sigurt dhe elastik për brezat që do të vijnë.
Kosova i admiron shumë arritjet dhe potencialin që kanë Koreja e Jugut, Japonia, Singapori dhe Tajvani në fushën digjitale. Ne jemi shumë të interesuar të punojmë me këto vende, dhe me të tjera, në këto fusha.
Ne kemi marrëdhënie të shkëlqyera me Japoninë, Australinë, Zelandën e Re, Tajlandën, Malajzinë, Singaporin dhe pothuajse të gjithë ishujt e Paqësorit. Qeveria që unë drejtoj ka arritur tek vendet e Indo-Pacifik për të bashkëpunuar në një sërë fushash. Ne angazhohemi të punojmë së bashku në të ardhmen, mbi bazën e respektit të ndërsjellë dhe vlerave të përbashkëta, për të promovuar paqen, stabilitetin, demokracinë dhe prosperitetin.
Më lejoni ta mbyll duke thënë se besoj se njerëzit janë të mirë dhe e duan paqen. Popuj, kombe, mos i filloni luftërat. Njerëzit vuajnë në luftëra. Kjo është arsyeja pse unë kam shpresë që liria e njerëzve dhe paqja mes njerëzve të mbizotërojë.
Falemnderit shumë!
Last modified: 5 Maj, 2023