Prizren, 10. jun 2025.
Premijer na dužnosti Republike Kosovo, Albin Kurti, učestvovao je u proslavi 147. godišnjice Albanske Prizrenske Lige, koja je održana u prostorijama Lige u ovom gradu.
„Godinu za godinom, na svaku godišnjicu, za svaki 10. jun, ovaj balvan gde smo se danas okupili, okupljao nas je da obeležimo Ligu i da se oživimo kroz njeno nasleđe.
Nikada nismo promenili poziv ovog godišnjeg događaja, koji poziva: Liga je živa“, rekao je premijer Kurti na početku svog obraćanja.
Dodao je da je organizacija „Albanska Liga“, sa sedištem u Prizrenu, najviša tačka Albanskog nacionalnog preporodnog pokreta. To je nacionalni preporod u političkoj akciji. Albanska Liga, koja je osnovana u Prizrenu, u Bajrak džamiji 10. juna 1878. godine, predstavlja svojevrsni čvor na kojem se objedinjuju sva ključna pitanja i centralne teme moderne istorije Albanaca, kako u unutrašnjem albanskom kontekstu, tako i u stanju svetskog društva u to vreme.
Između ostalog, premijer je pomenuo činjenicu da je Albanska Liga formirana kao politička organizacija, koja bi artikulisala političku volju svih Albanaca protiv odluka Kongresa i Berlinskog sporazuma. Osnivanje Lige dalo bi glas političkoj misli Samija Frasherija i Pashka Vase, dva poznata imena čak i u samoj osmanskoj javnoj sferi. Premijer je naglasio da Liga prvi put u istorijskom intervalu od nekoliko vekova uspostavlja novi pravac, pravac ideje jedinstva u idejama, predstavljanju i naporima Albanaca.
„Ona je ujedinjavala oko jedinstvenog nacionalnog političkog projekta, izvan verskih, regionalnih i plemenskih razlika, maksimalnog broja Albanaca u četiri vilajeta sa albanskom većinom. Cilj je bio nezavisni albanski vilajet kao jedinstvena jedinica na prostoru Rumelije, kako su se u to vreme nazivale evropske teritorije Osmanskog carstva. Liga je dala jasan politički stav Albancima u vezi sa sada široko evropskom premisom ishoda da svaka prava nacija ima svoju državu“, rekao je premijer.
Obeležavajući ovaj važan događaj, premijer je naglasio da su se Prizrenskom Ligom Albanci na jedinstven način izražavali o tome šta su sami i kakva je međunarodna politička stvarnost. Uprkos potiskivanju Albanske Prizrenske Lige kao organizacije, ona je ostala živa kao primer stava i misije u istoriji napora Albanaca da ostvare svoju legitimnu političku volju, kao afirmativni projekat i za mir.
Povodom 147. godišnjice Albanske Prizrenske Lige, premijer je rekao da su Liga i mislioci preporoda jasno rekli da je miran Balkan sa obećavajućom budućnošću Balkan gde se Albanci poštuju po svom jeziku, broju i teritoriji. Tražili su ono što je njihovo i nisu želeli nezavisnost da bi dominirali drugima, već da budu ravnopravni sa drugima.
„Svaki put kada pomenemo Ligu i preporod, pomislimo na ovaj veliki pokret misli i jezika sastavljen od ljudi visokog i uglednog znanja, odlučnijih nego ikada ranije da se suoče sa nerazvijenom nacionalnom prošlošću i složenim međunarodnim horizontom. Stoga, monumentalna počast ide svim onim ljudima koji su osmislili Ligu i koji su je osnovali u prelepom gradu Prizrenu“, zaključio je premijer Kurti.
Celi govor premijera Kurtija:
Poštovani gospodine Bajram Begaj, predsedniče Republike Albanije, i prva dama Armanda Begaj,
Poštovani gradonačelniče Prizrena, gospodine Shaqir Totaj,
Poštovani gospodine Hajrulla Çeku, ministar Kulture, omladine i sporta,
Poštovani poslanici Skupštine Republike,
Poštovani gradonačelnici Kosova, Preševske doline i Severne Makedonije,
Poštovani prisutni,
Dame i gospodo,
Sestre i braćo,
Ovi dani, kada obeležavamo 26 godina od oslobođenja Kosova, ovog četvrt veka najveće i najkvalitetnije slobode ikada na Kosovu, opisani su i kao period kada smo se najviše sećali Prizrenske Lige, kako po redovnosti, tako i po kontinuitetu.
Iz godine u godinu, na svaku godišnjicu, svakog 10. juna, ovaj balvan gde smo se danas okupili, okupljao nas je da obeležimo Ligu i da je oživimo kroz njeno nasleđe.
Nikada nismo menjali poziv ovog godišnjeg događaja, koji poziva: Liga je živa. Ali zašto je toliko važno sačuvati i negovati sećanje na Prizrensku Ligu? Zašto je toliko ključno u našem razmišljanju reći da je Liga živa? Nudim vam neke razloge, ne kao njihov autor, već kao pristalica. Autorstvo pronaćićete tokom godina, u višestrukom otporu našeg naroda i u dostignućima državnosti polovine nacije koja je ostala van početkom prošlog veka.
Organizacija „Albanska Liga“, sa sedištem u Prizrenu, predstavlja vrhunac Albanskog nacionalnog preporodnog pokreta. To je Nacionalni preporod u političkoj akciji. Albanska Liga, koja je osnovana ovde u Prizrenu, u Bajrak džamiji 10. juna 1878. godine, predstavlja svojevrsni čvor na kojem se ujedinjuju sva ključna pitanja i centralne teme moderne istorije Albanaca, kako u unutrašnjem albanskom kontekstu, tako i u stanju svetskog društva u to vreme.
Ovo kažemo, polazeći od činjenice da je Albanska Liga formirana kao politička organizacija, koja bi artikulisala političku volju svih Albanaca protiv odluka Kongresa, odnosno Berlinskog sporazuma. Liga bi dala glas političkoj misli Samija Frasherija i Pashka Vase, dva dobro poznata imena čak i u samoj osmanskoj javnoj sferi. Po prvi put u istorijskom intervalu od nekoliko vekova, Liga je uspostavljala novi pravac, pravac ideje jedinstva u idejama, predstavljanju i naporima Albanaca. Ujedinjavala je oko jednog nacionalnog političkog projekta izvan verskih, regionalnih i plemenskih razlika, maksimalan broj Albanaca u četiri vilajeta sa albanskom većinom.
Cilj je bio nezavisni albanski vilajet kao jedinstvena jedinica na prostoru Rumelije, kako su se u to vreme nazivale evropske teritorije Osmanskog carstva.
Liga je dala jasan politički stav Albancima u vezi sa sada široko evropskom premisom svake prave nacije, što bi rezultiralo sopstvenom državom.
U spoljašnjem kontekstu, Liga je bila puna svest o prirodi šovinističko-političkih projekata susednih zemalja, kao i o eri koja je otvarala promenu sastava Velikih sila. Dakle, u Albanskoj Prizrenskoj Ligi nalazimo i autentičnost konformističke i državotvorne albanske političke misli, ali i forum suočavanja proosmanističkih i autonomističkih političkih krila.
U Albanskoj Prizrenskoj Ligi nalazimo i buntovnički duh među peticijama i protestima, ali i borbeni i vojni dobrovoljni rad za odbranu albanskih teritorija od susednih vojski.
U Albanskoj Prizrenskoj Ligi nalazimo i sposobnost i kapacitet Albanaca da samoupravljaju i samoopredeljuju se, ali i njihovu političku sposobnost da se pozicioniraju prema međunarodnim političkim dešavanjima tog vremena, kao što su rusko-osmanski ratovi i sukobi interesa Velikih sila, od Velike Britanije, Francuske i Nemačke do Austro-Ugarske i Italije.
Konačno, sa Prizrenskom Ligom, Albanci su se na jedinstven način izražavali o tome šta su sami i kakva je međunarodna politička stvarnost. Uprkos potiskivanju Albanske Prizrenske Lige kao organizacije, ona je ostala živa kao primer stava i misije u istoriji napora Albanaca da ostvare svoju legitimnu političku volju, kao afirmativni projekat i za mir.
Liga i mislioci preporoda jasno su izjavili da je miran Balkan sa obećavajućom budućnošću Balkan gde su Albanci poštovani po svom jeziku, broju i teritoriji. Tražili su ono što je njihovo, i nisu želeli nezavisnost da bi dominirali drugima, već da budu ravnopravni sa drugima.
Da je Prizrenska Liga bila bolje saslušana od strane političke ideje Sila, a ne od strane kratkoročnih interesa, sigurno ne bi Balkan, ovaj naš region, bio metafora Barutne sile u budućnosti. Zato je Liga živa u svesti svakog Albanca koji sebe poštuje kao najpolitičkiji deo nacije, ali i kod drugih ljudi koji dele iste univerzalne vrednosti.
Svaki put kada pomenemo Ligu i preporod, pomislimo na ovaj veliki pokret misli i jezika sastavljen od ljudi visokog i uglednog znanja, odlučnijih nego ikad da se suoče sa nerazvijenom nacionalnom prošlošću i složenim međunarodnim horizontom.
Stoga, monumentalna počast ide svim ljudima koji su osmislili Ligu i osnovali je u prelepom gradu Prizrenu.
Hvala Vam svima!
