Podujevo, 19. septembar 2025.
Premijer na dužnosti Republike Kosovo, Albin Kurti, u pratnji vršioca dužnosti ministra Životne sredine, prostornog planiranja i infrastrukture, Hysen Durmishi, kao i gradonačelnika opštine Podujevo, Shpejtim Bulliqi, poslanika i ministara, članova porodica palih boraca, invalida i veterana Oslobodilačke Vojske Kosova, prisustvovao je komemorativnoj ceremoniji i svečanom otkrivanju statue narodnog heroja, Afrim Zhitia.
U svom uvodnom govoru, premijer Kurti je izjavio da dok se približavamo ispunjenju četvrte decenije od njihovog pada, danas ovde u selu Luga, rodnom mestu Afrima Zhitije, okupljeni smo kako bismo inaugurisali još jedan oblik sećanja na lik i delo Afrima Zhitije.
Opisujući ličnost Afrima Zhitije, koji je sa samo 16 godina započeo svoje političko delovanje, premijer je rekao da su četiri godine koje je proveo u zatvoru zbog svoje političke aktivnosti doprinele njegovom životnom iskustvu i teorijskom obrazovanju, dajući mu profil albanskog i progresivnog političkog aktiviste, koji je bio potpuno posvećen oslobađanju otadžbine, kao i borbi za jednakost i pravdu. Iz zatvora u borbi za slobodu, do života i oružane borbe zajedno sa Fahrijem i drugim saborcima koji su pali na tom putu, ili onima koji su imali sreću da dožive slobodu i ostanu među nama.
„Statua Afrima Zhitije ovde u Lugi monumentalizuje njegovu istorijsku ličnost kroz jedno javno umetničko delo. Ali da bi se upotpunila celokupna kulturna infrastruktura međugeneracijskog prenošenja istorije Afrima Zhitije i Fahrije Fazlijua, kao i Bahriea Fazlijua, Agrona Rahmanija, Zahira Pajazitija, Hakifa Zejnullahua i drugih palih boraca i njihovih saboraca, potrebne su nam dublje studije i više naučnih publikacija. Potrebna su pisana dela, jer je pisanje suština istorije, gde oni pripadaju kao subjekti i ličnosti. Pali borci su dokaz da je izvor oslobođenja i odlučujući faktor sam narod , iz koga dolaze i kome treba da služe“, rekao je on.
Slava Afrimu Zhitiji i Fahriji Fazlijuu, slava svim palim borcima i martirima za oslobođenje Kosova i slobodu našeg naroda!
Celi govor premijera Kurtija:
Poštovana porodico palog borca Afrim Zhitija,
Poštovana majko Qame, sestra Sadete i brat Naim,
Poštovani gradonačelniče opštine Podujevo, g. Shpejtim Bulliqi,
Poštovani vršilac dužnosti ministra u Ministarstvu životne sredine, prostornog planiranja i infrastrukture, Hysen Durmishi,
Poštovani bivši ministre Liburn Aliu,
Poštovani predsedniče AAK-a, Ramush Haradinaj,
Poštovani predsedniče BDI-a, Ali Ahmeti,
Poštovani poslanici Skupštine Republike Avni Dehari, Saranda Bogujevci i Drita Pajaziti,
Poštovani bivši komandant operativne zone Lap, general Rustem Mustafa – Remi,
Poštovane porodice palih boraca,
Poštovani invalidi i veterani Oslobodilačke Vojske Kosova,
Poštovani saradnici i prijatelji heroja Afrima Zhitije, iz svih albanskih zemalja,
Poštovani prisutni, dame i gospodo, sestre i braćo,
Najprogresivnija društva sveta i najrazvijenije zemlje našeg kontinenta donele su politike različitih oblika sećanja na svoje istorijski značajne događaje i na najvažnije nacionalne ličnosti. Jedan od izazova društvenih tradicija i državnih protokola za sećanje na pale borce slobode jeste pronalaženje najplemenitijih i najefikasnijih institucionalnih načina za održavanje kolektivnog sećanja iz generacije u generaciju, zahvalnosti, časti i poštovanja prema svima koji su pali za slobodu.
Tako smo se prošle godine, 2. novembra 2024. godine, na 35. godišnjicu pada palih boraca Afrim Zhitija i Fahri Fazliu, sastali na memorijalnoj akademiji organizovanoj tim povodom u Prištini, u gradu gde su Afrim i Fahri pružali oružani otpor do smrti, 1989. godine. Ove godine, dok se približavamo kraju četvrte decenije njihovog herojskog pada, okupili smo se ovde u selu Luga, u rodnom mestu Afrima Zhitije, da bismo inaugurisali još jedan oblik obeležavanja lika Afrima Zhitije i njegovog dela.
Danas se na obnovljeni obelisk ovde dodaje skulptura kao monumentalno javno delo u znak sećanja na Afrima Zhitiju, sina ovog sela Lapa i heroja slobode Kosova. Rođen zimi 1965. godine, Afrim Zhitija je započeo svoje političko delovanje kada je imao 16 godina, tokom demonstracija u proleće 1981. Četiri godine koje je proveo u zatvoru kao osuđenik zbog svoje političke aktivnosti, dodale su Afrimu životno iskustvo i teorijska čitanja, dajući mu profil albanskog političkog aktiviste i progresivca koji je potpuno posvećen oslobođenju domovine i za jednakost i pravdu. Iz zatvora u borbi za slobodu, do života i borbe za slobodu zajedno sa Fahrijem i drugim drugovima koji su pali na tom putu ili čak onima koji su imali život da žive slobodu,živi, do danas među nama.
Neko je sačuvao sećanja na Afrima, a neko je sačuvao Afrimova pisma i fotografije; negde su sačuvane priče o otporu Afrima i Fahrija na Sunčanom Bregu, a negde su njihovi ideali i političke inspiracije zapisani i podučavani. Njegovo ime je postalo ime ulice i škole, dok je delo Afrima i Fahrije obeleženo praćenjem njihovih stopa.
Spomenik Afrima Zhitije ovde u Lugi monumentalizira njegovu istorijsku ličnost u javno umetničko delo. Ali da bi se upotpunila celokupna kulturna infrastruktura međugeneracijskog prenošenja istorije Afrima Zhitije i Fahrije Fazlijua, kao i istorije Bahrije Fazijua, Agrona Rahmanija, istorije Zahira Pajazitija, Hakifa Zejnullahua i drugih palih boraca i njihovih saboraca, potrebne su nam dublje studije i više naučnih publikacija. Potrebna su nam pisana dela, jer je pisanje priroda istorije, gde oni pripadaju kao subjekti i ličnosti. Pali boric su dokaz da je izvor oslobođenja i odlučujući faktor sam narod, od koga dolaze i kome moraju služiti.
Moramo raditi, boriti se i služiti. A narod, država i građani treba da imaju koristi.
Slava Afrimu Zhitiji i Fahriji Fazlijuu, slava svim palim borcima i martirima za oslobođenje Kosova i slobodu našeg naroda!
