Priština, 6. mart 2023.
Poštovana predsednice Republike Kosovo gđa Vjosa Osmani Sadriu,
Poštovani predsedniče Skupštine g.Glauk Konjufca,
Poshtovani Baca Rifat Jashari,
Poštovani poslanici Skupštine Republike Kosovo, zamenici ministra Vlade Kosova,
Cenjeni ambasadori, diplomate i međunarodni prijatelji,
Poštovane porodice palih boraca, invalida i veterana oslobodilačkog rata,
Poštovani verski poglavari, rukovodioci i predstavnici državnih institucija,
Poštovani građani Kosova,
Dame i gospodo,
Današnji ponedeljak, 6. mart 2023. godine, okupio nas je ovde u Skupštini Kosova da obeležimo Epopeju Oslobodilačke vojske Kosova, na njenu 25. godišnjicu, kako se to tada dogodilo i kako je nasleđeno u samom našem političkom i državnom biću, sve do danas. Pre punih četvrt veka, 5. 6. i 7. marta 1998. godine, hiljade srpskih oružanih snaga više puta su opkolile Prekaz u policijskoj akciji koja je, posle trodnevnih borbi, rezultirala sa 59 mrtvih. Od njih, 20 članova je bilo samo iz uže porodice Shaban Jashari, gde se tokom ta tri dana pružio neviđeni oružani otpor, u potpuno neravnopravnoj borbi između oružanih boraca za slobodu i hiljada pripadnika redovne i specijalne policije koje su primenjivale zločinački nalog.
To je bio treći put da je porodica Jašari napadnuta od strane srpske policije i treći put su pružali otpor okupatorskim policijskim snagama Srbije. Ali ovoga puta otpor porodice Jashari se pretvorio u primer otpora koji je inspirisao sve kosovske Albance i ceo narod da se oslobode Srbije i izgrade državu Republiku Kosovo u slobodi. Posle 5, 6. i 7. marta 1998. godine Oslobodilačka vojska Kosova će rasti kao vojska dobrovoljaca, u koju će biti mobilisani svi oni koji su imali volje i hrabrosti da se bore za oslobođenje Kosova.
U istoriji OVK i Kosova, otpor porodice Jashari iz Prekazija i figura Adem Jashari, su fundamentalni i centralni.
A tako će i ostati zauvek!
Obeležavajući danas 25. godišnjicu Epopeje OVK, ovde sa govornice Skupštine Kosova, podsetio bih se jedne epizode iz daleke 1981. godine kada je u to vreme, na jednoj sedeljki posle demonstracija 1981. godine, jedan profesor koji je bio angažovan na tim demonstracijama, rekao Shabanu Jashari: “Za šest meseci imaćemo Republiku Kosovo, o Shaban”. A pronicljivi Shaban, koji je tada imao 57 godina, odgovorio je ovako: „Čuj, mladiću, ako bi se ova stvar republike dogodila za deset godina, izgledalo bi mi kao da danas desila.
Dok su oni predviđali formiranje Republike Kosovo, oni nisu mogli ni zamisliti da će se 42 godine kasnije ovaj njihov razgovor pominjati upravo u Skupštini Republike Kosovo. Između njih dvojice, vreme bi dalo više prava razboritom stavu Baca Shaban, jer bi od tog vremena moralo da prođe još mnogo godina aktivizma i borbe, sa žrtvama i požrtvovanjem do oslobođenja Kosova i uspostavljanja demokratske republike koju danas imamo.
Upravo te godine, je porodica Shaban Jashari, posebno nakon slučaja otpora Tahir Mehe u Prekazu, otklonila dileme o putu kojim treba ići i neophodnosti oružane borbe za oslobođenje Kosova. Godinu dana kasnije, 1982. godine, dvojica Shabanovih sinova, Rifat i Hamza, otišli su u Tursku po političke pamflete koje su potom distribuirali širom Kosova.
U tim pamfletima je pisalo: „Kosovo Republika“. Republike Kosovo, kao demokratska država počinje sa “Kosovo Republika”, nao narodna parola. Više od četiri decenije otkako je delio pamflete sa sloganom „Republika Kosovo“, među nama se nalazi Baca Rifat Jashari, tačnije u Skupštini Republike Kosovo.
On se nalazi ovde, da se podsetimo zajedno sa političkim liderima Kosova, sa poslanicima koje bira narod u Skupštini, kao i sa svim građanima naše zemlje, šta se tada dešavalo i šta je usledilo do marta 1998. godine u Prekazu. Jer velika porodica koju su stvorili Shaban Jashari i njegova supruga Zahide Geci, bila je kuća izgrađena na temeljima patriotskog nasleđa, kao i škola edukacije o patriotizmu, koju su kao tri stuba podržavala njihova tri sina:
Rifat, Hamza i Adem.
Hamza i Ademi su marta 1998. godine su dali svoje živote u ratu za slobodu Kosova, dok starijem bratu Rifatu pripalo je da nastavi zajednički put, ali uz dodatni zadatak. Od marta 1998. godine, ovaj čovek će vršiti težak zadatak očuvanja nasleđa, sa toliko nacionalnih vrednosti i istorijskog značaja porodice Jashari. 25 uzastopnih godina Baca Rifat Jashari je ugostio i pratio bezbroj delegacija i hiljade i hiljade ljudi tokom ovih 25 godina, koji su posetili Prekazi i porodicu Jashari.
Stojeć́i po najplemenitijoj albanskoj tradiciji, na vrhu kule, Rifat Jashari je postao čelična karika, koja je sačuvala i održava neprekidnu halku kontinuiteta porodice Jashari, kao i svu tu slavnu i herojsku istoriju porodice Jashari iz Prekaza, da bi uspeo sa svim vrednostima i značajem koje ima do danas.
Zato, u svoje ime kao premijera Republike Kosovo, republike ovog Kosova za koju je on, zajedno sa svojom porodicom, od reči do života sve stavio na raspolaganje, želim da se poklonim sa poštovanjem i sa osećanjem divljenja, i da kažem:
Hvala Baca Rifat Jashari! Hvala vam što ste sa takvim dostojanstvom i plemenitošću sačuvali ovu istoriju svoje porodice koju ste izgradili zajedno sa Hamzom i Ademom, sa ocem Shabanom i majkom Zahide, i sa ženama u porodici, kao i sa svojim ćerkama i sinovima.
U ovom trenutku, čast mi je što sam sa položaja premijera Kosova imao sreću da vodim Međuministarski odbor za Memorijalni kompleks „Adem Jashari“ u Prekazu, koji je zajedno sa Komisijom eksperata iz različitih stručnih oblasti, više od godinu dana radili i vršili izradu materijal za proučavanje, istraživanje, dokumentaciju, restauraciju, rekonstrukciju i izgradnju, koji su urađeni i biće urađeni u Memorijalnom kompleksu „Adem Jashari“. Svrha ovog projekta, koji je u fazi raspisivanja međunarodnog konkursa, jeste da institucije Republike Kosovo investiraju na pravi način, tako da se skoro celo selo Prekaz transformiše u istorijski kulturni pejzaž, gde će Albanci i svi ljudi moći da odu da vide, ne samo mesto gde su živeli i borili, već posebno da upoznaju celokupnu istoriju porodice Jashari iz Prekaza, Oslobodilačke vojske Kosova, patnju Albanaca pod Jugoslavijom i neprestane borbe albanskog naroda za oslobođenje od Srbije.
Otpor porodice Jashari u Prekazu 5. 6. i 7. marta 1998. nije samo jedna grana korena stabla moderne istorije Kosova, već je samo stablo drveta ove istorije. Dakle, kao sjemeno drvo, sačuvajmo ga za plodove slobode koje nam je dalo u prošlosti i negujmo ga za pupoljke rodoljublja koje od njega očekujemo za buduć́e generacije!
Slava epopeji OVK i slava 59 palih 5. 6. i 7. marta 1998. godine na čelu sa legendarnim komandantom Adem Jashari u Prekazu, kao i slava svakom ljudskom životu datom za slobodu Kosova!
Hvala vam.
Last modified: March 8, 2023